ترنجبین و خواص شگفت انگیزآن:

حشرات از زمان های بسیار قدیم به دلیل فعالیتهای همه جانبه مفید و مضر مورد توجه انسان قرار داشته‌اند. در تولیدات سنتی وضنعتی ایران حشرات مفید از نظر اقتصادی واجتماعی تاثیر فراوانی داشته اند، کرم ابریشم، زنبور عسل، پسیل گز، زنبورهای گالزای درختان بلوط، حشرات تولید کننده مان مانند شته مولد گزعلفی، شته مولدشیر خشت وحشرات مولد شکر تیغال ترنجبین وگز شهداد نمونه هایی از آنها هستند. 
لغت «مان»( Manna) یک کلمه قرآنی و دارای ریشه عبری است. در قرآن کریم آیه 57  سوره بقره که اشاره به ماجرای سرگردانی قوم یهود در بیابان دارد؛"وانزلنا علیكم المن والسلوی" ، عبارت "من" همان ترنجبین است که از طبیعت آن بیابان به ایشان روزی داده شد.
مان: ترشحات شیرین گیاهان می‌باشد كه در اثر عواملی نظیر حشرات که بر روی اندام های جوان گیاه و یا عكس العمل گیاه در مقابل برخی عوامل مكانیكی و یا حرارت محیط به بیرون از بافت ها صورت می گیرد. تفاوت صمغ ها و رزین ها با مان ها در این است كه صمغ و رزین قبل و بعد از تراوش به خارج از بافت دارای ماهیتی یكسان است. از جمله مان های گیاهی میتوان به:
1- گز انگبین که در نتیجه فعالیت حشره ی Cyamophyla dycora بر روی نوعی گون به نامAstragalus adscendence حاصل می شود. 
2- گز شهداد ؛  دانه هایی از روی انشعابات جوان گونه ایی گز به نام Tamarixmannifera=T.galica حاصل می شود.
3- گز علفی که در نتیجه گزش حشرات در برگ گونه هایی از بلوط از جمله Q.valvonia و Q.uercuspersica احاصل می شود.
4- شیر خشت ؛ تحت شرایط خاصی  بر پوست انشعابات مختلف درختچه هایی از جنس cotoneaster متعلق به خانواده ی گل سرخیان (به صورت ترشحات شبنم) به وجود می‌آید.
5- انزروت؛ ناشی از فعالیت حشره سخت پوش برروی گون glaucacanthos) و Astragalus fascicolifolius )
6- ترنجبین ، حاصل فعالیت حشره ای سخت بالپوش از جنس Larinus بر روی گیاه خار شترAlhagi camelorum 
7- شیرخشت ، از انشعابات جوان گونه ای بید به نام Salix fragilis به وجود می آید.
ترنگبین، ترانگبین یا (به عربی ترنجبین)
ترانگبین که اعراب آن را ترنجبین و اروپایی ها به نام مان ایرانی ، به فرانسوی Manne d"hedysarum و Manna d"alhagi و Manne de perse و به انگلیسی Manna of hedysarum می‌نامند. این مان از گیاه خارشتر ( همان بته ایی که در گذشته در شب های چهارشنبه سوزی آتش زده و از روی آن می پریدند) حاصل می شود.
خار شتر در اکثر نقاط ایران می روید اما در همه جا ترنجبین حاصل نمی شود زیرا حشره مولد آن در همه جا نیست.
در برخی از نقاط ایران مانند مانند: خراسان، تبریز، زرند، کرمان، قم ، بوشهر، فروان دیده می شود. 
ترنجبین ماده‌ایی شیرین است که به صورت شبنم برروی گیاه حاج یا خار بز یا حارشتر( Alhagi maurorum) می نشیند و با ایجاد شکاف به خارج تراوش میکند.
ترنجبین شامل  ترکیبات قندی مانند گلوکز و فروکتوز، ساکاروز و تری ساکارید است که به راحتی در آب حل می‌شود.
خارشتر که در طب سنتی به نام های اشتر خان، عاقول؛ حاج نیز نام برده می شود . یک گیاه علفی پایا و بسیار پر خار که در بسیاری از نواحی ایران وجود دارد ودر جنوب خراسان مان ترنجبین تولید می نماید.
این گیاه در بیابان‌ها دیده شده و دارای ریشه ای یسیار عمیق می باشد برگ ها در قسمت پای خار‌های نوک تیز ساقه دید ه شده و گلهایی خوشه ای با میوه قرمز رنگ دارد. 
نوعی حشره سخت بال پوش ( از جنس Larinus و یا Boophilus ) حشره مولد مان ترنجبین است . 
ترنجبین؛ به نوعی ماده دفعی ناشی از تغذیه شیره گیاه خارشتر می‌باشد که حشره در سنین مختلف ترشح می کند. این ماده ترشحی در اوسط تایبستان و در اوج گرما از مرداد تا مهر ماه به حداکثر میزان میرسد به طوریکه بر اندام های هوایی گیاه به صورت قطرات ریز دیده می شود. 
ترکیبات شیمیایی ترنجبین شامل ملریتور، ساکاروز، فروکتوز، صمغ  وموسیلاژ است.همچنین حاوی آنتوسیانین که از پرکاربرد ترین رنگدانه های گیاهی در صنعت غذا است، می باشد.
مصرف ترنجبین سابقه ایی هزار ساله دارد. ترنجبین ترکیبی است از گیاه وانگبین  وبه معنی عسل می‌باشد. ترنجبین را نخستین بار رازی بدین نام خوانده است و نام عمومی انگلیسی آن گیاه (Camelthorn) برگرفته از نام فارسی خارشتر می باشد.
در متون کهن فارسی در باره این گیاه خارشتر چنین آمده است:
خارشتر گیاهی کوچک است که ترنجبین برآن منعقد می گردد. خارش سبز رنگ و گلش باریک و متمایل به کبودی است. اگر به کندن آغاز و ریشه اش پی گیری شود ، حتما به آب یا رطوبت می رسد. ریشه اش گاه به دویست ارش می رسدو طبیعت آن گرم وبسیار خشک وسرد نیز گفته اند. 
همچنین درمورد ترنجبین نیز آمده است:
شبنمی است که از خارشتر استخراج می‌گردد. طعم آن شیرین .و طبعیتش گرم است. بسیار جالبترازشکر میباشد.
خواص درمانی ترنجبین:
• ملین و در درمان یبوست موثر است
• تب بر و حتی خلط آور
• در درمان زردی نوزاد 
• تصفیه خون و بالطبع روشن شدن پوست و نیز درمان جوش صورت
• به دلیل وجود ماده ایی به نام سانتونین در ترکبیات آن ، بسیار در از بین بردن انگل موثر می باشد.
• درمان خارش سر
• کاهش قند موجود در ادار و درنتیجه مفید برای بیماران مبتلا به مرض قند
• موثر در درمان کم کاری کبد
• ............
• یکی دیگر از کاربردهای ترنجبین به عنوان شیرین کننده طبیعی و پر خاصیت در ترکیبات مواد غذایی در صنعت گز سازی است.
گز اصفهان از شیرینی های سنتی و اصیل ایرانی است که در ترکیبات خود علاوه بر سفیده تخم مرغ، پسته، عسل، شیر خشت از ترنجبین به عنوان یک مان طبیعی استفاده می‌شود. 
گز دالمن نیز برای حفظ طعم اصیل و سنتی گز ایرانی ، مفتخر است به استفاده از ترنجبین در ترکیبات اصلی خود که باعث ایجاد طعم فوق العاده خوشمزه و طبیعی به گز دالمن شده است. 
در کارخانه گز دالمن ، شهد این مان از طریق جوشاندن ترنجبین در دیگ های مسی دوجداره و صاف کردن آن حاصل می‌شود. 

معرفی لینک های مفید

جهت ارائه خدمت به شما مشتریان گرامی شما را دعوت به مطالعه مقالات بهترین گز اصفهان - خرید گز - خرید گز عمده - خرید اینترنتی گز و گز صادراتی  می نماییم. امید هست که از مطالعهاین مقالات کمال رضایت را ببرید.